بعد از کودتای ۷ ثور بوسیله عوامل روس، مردم با احساسات پاک وطنپرستانه در گوشه و کنار افغانستان بپاخاسته و در مقابل نوکران بیگانه دست به مبارزه زدند. در ۲۴ حوت ۱۳۵۷ مردم هرات با ابتدایی ترین وسایل دست داشته و با نثار خون شان علم قیام را بلند نگهداشته، حماسه آفریدند. این خیزش شکوهمند که برای چند روز ادامه داشت، تمام دستگاه مزدور را به لرزه در آورد، تا اینکه باداران روسی شان را به کمک طلبیده و دست به سرکوب خونین قیام زدند.

آنان بعد از به قدرت رسیدن هر اعتراض مردمی را با گلوله و زندان پاسخ می دادند. زندان پلچرخی در کابل و زندانهای سایر ولایات پر بود از روشنفکران مبارز و آزادیخواه که هر روز مورد شکنجه های وحشیانه خاد قرار گرفته و یا جوخه جوخه در پولیگون های پلچرخی تیرباران می شدند. عملکرد های جابرانه آنان زمینه را برای قیام های توده‌ای در سراسر افغانستان سبب شد. هراتیان وطندوست و ضدبیگانه که نمی‌توانستند حاکمیت ضدملی و وابسته به خارج را تحمل نمایند، با شورش و جان‌گذشتگی شان درس آزادیخواهی و استقلال‌طلبی را برای نسل های بعدی به یادگار گذاشتند.

نوکران خلقی و پرچمی تنها به قتل‌عام ۲۴۰۰۰ تن از مردم هرات بسنده نکرده،‌ بلکه در گوشه و کنار افغانستان هر صدای مخالف را از دم تیغ کشیدند. آنان نه تنها قیام های ۲۴ حوت،‌ ۳ حوت کابل، بالاحصار کابل و حرکت‌های دیگر مردمی را سرکوب کردند،‌ بلکه دهها هزار هموطن بی‌گناه ما را در پولیگون های پلچرخی تیرباران یا زنده به گور نمودند. سه سال قبل، انتشار «لیست مرگ» حاوی نام ۵۰۰۰ تن از هموطنان ما بار دیگر گوشه‌ای از جنایات خلق و پرچم را برملا ساخت. در کنار این، آنان در زمان حاکمیت خود لیست ۱۲۰۰۰ قربانی را نیز انتشار داده بودند. این تنها ارقام رسمی قربانیان رژیم های خلق و پرچم اند، در کنار این، لیست بی‌پایان از قربانیان ددمنشی های آنان وجود دارند که گورهای دستجمی تازه کشف شده نمونه های کوچکی از آنند.

قیام درخشان هرات محصول کار سیاسی و تدارکاتی گروه ها یا افراد خاص نیست، بلکه عقده‌های فروخورده مردم در مقابل نوکران روس، از تمام اقشار جامعه سبب این پیکار بزرگ مردمی شد. افرادی که اینروز ها خود را بانیان و رهبران قیام دانسته و می‌خواهند با خون قربانیان تجارت سیاسی کنند، افرادی بودند که هیچگونه نقش رهبری‌کننده در آن قیام نداشتند. یکی از مشخصه‌های این قیام خودجوش بودن آن است که همه مردم با خاستگاه های اجتماعی و سیاسی متفاوت ولی با یک درد مشترک کنار هم ایستادند و تا پای جان و با خون خود نهال این خیزش شکوهمند را آبیاری نمودند. درین قیام تعلقات قومی، زبانی، مذهبی و سمتی جایی نداشت چون هنوز میکروب بنیادگرایی و تحجرفکری بوسیله تنظیم های ایرانی و پاکستانی در جامعه شیوع نیافته بود.

اکنون عاملان سرکوب قیام هرات و قاتل صدها هزار هموطن بی‌گناه ما، به آرامی زندگی نموده در پهلوی جنایتکاران دیگر کلیدی‌ترین پست های حکومتی را در اختیار دارند. شرکت سهامی متشکل ازین آدمکشان کوچکترین اراده‌اي برای محاکمه جنایتکاران چهار دهه‌ی گذشته در افغانستان ندارد. با‌گذشت سه سال از انتشار «لیست مرگ»‌ نه تنها گامی حداقل نمادین در جهت محاکمه عاملان آن برداشته نشد، بلکه تعدادی از پلیدترین قاتلان ملت در مهم‌ترین بخش‌های امنیتی دولت جا داده شده و آخرین خاکستر فراموشی بالای خون قربانیان آن فجایع انداخته شد. اما داغ از دست دادن عزیزترین فرزندان این سرزمین نزد مردم و خانواده‌های شان هنوز تازه است. شعله آتش محاکمه و دادخواهی نیز بیش از پیش فروزان است. اما ستمکشان و بازماندگان قربانیان باید بدانند که تا وقتی برای به محاکمه سپردن جلادان متحد شده دست به دست هم ندهند، حدیث جنایت و ستم و بربادی از این وطن رخت بر نخواهد بست .

انجمن اجتماعی دادخواهان افغان از تاسیسش در ۲۰۰۷ تا اکنون طی هر اکسیون، خواست های مشخصی را مطرح نموده به این نظر است تا وقتی به خواست برحق قربانیان سه دهه جنگ و وحشت عمل نشود، افغانستان روی صلح، ثبات، دموکراسی و عدالت را نخواهد دید

اینک بار دیگر خواست های خود را در ذیل بیان می‌داریم:

۱- ما خواهان برکناری فوری تمامی جنایتکاران دوران حاکمیت وطنفروشان خلق و پرچم، خرمستی های تنظیم ها، امارت وحشت قرون‌وسطایی طالبان و دوران بعد از آن تا امروز، از وظایف دولتی شان هستیم.

۲- ما خواهان محاکمه تمامی متهمان به جنایت و خیانت سه دهه اخیر در یک محکمه باصلاحیت و بی‌طرف ملی و بین‌المللی می‌باشیم.

۳- ما خواهان قطع فوری کشتار مردم غیر نظامی به وسیله نیروهای امریکایی و ناتو هستیم و باید جنایات جنگی این نیروها به دادگاه‌های جهانی کشانیده شود. دادن هرگونه مصونیت قضایی به آنان را خیانت به خون مردم خود می‌شماریم.

۴- ما خواهان کشف تمامی گورهای دستجمعی کشف ناشده و بررسی جدی گورهای دستجمعی کشف‌شده در هر دوره‌ای از جنایت می‌باشیم.

۵- ما نامگذاری اماکن و جاده‌ها به نام جنایتکاران را شدیداً محکوم می‌کنیم و آن را توهین و بی‌حرمتی به خون شهیدان معصوم خود می‌دانیم.

۶- ما تقاضا داریم تا بنای یادبودی به نام ناپدید‌شدگان گمنام اعمار گردد و محله‌ای به نام «مزار شهدا»‌مختص گردد تا اجساد گورهای دستجمعی با اعزاز و اکرام در آن دفن گردند.

۷- ما از تمامی وطنداران خویش در سرتاسر افغانستان که برادران و خواهران، اقارب و عزیزان وجگرگوشه‌های خود را طی بیش از سی سال اخیر از دست داده اند تقاضا می‌نماییم تا با ما تماس گیرند و چگونگی شهادت و ناپدید شدن آنان را با ما در میان گذاشته در تلاش‌های ما به خاطر محاکمه عاملان این فجایع سهیم گردند.

۸- متحد شویم تا صدای ما رسا تر و نافذتر گردد

انجمن اجتماعی دادخواهان افغان
۲۴ حوت ١۳٩۴ (۱۴ مارچ ۲۰۱۶)